Psorijaza – Uzroci, simptomi i lečenje

Psorijaza je hronično kožno oboljenje koje pogađa milione ljudi širom sveta i može znatno uticati na kvalitet života obolelih. Ovaj blog pruža detaljan pregled uzroka, simptoma, dijagnoze i najefikasnijih saveta za lečenje psorijaze – sa posebnim osvrtom na različite oblike i lokalizacije bolesti.

Šta je psorijaza i kako prepoznati prve simptome?

Psorijaza je hronična, zapaljenska bolest kože koja se manifestuje u vidu crvenih, zadebljanih i ljuskastih promena. Najčešće se pojavljuje na koži, ali može zahvatiti i nokte, skalp (vlasište) i zglobove. Simptomi se javljaju u ciklusima – periodima pogoršanja i poboljšanja.

Kako prepoznati psorijazu? Prvi znaci uključuju crvenilo, svrab, perutanje i zadebljanje kože, najčešće na laktovima, kolenima, glavi ili donjem delu leđa. Pojava beličastih ljuspica je jedan od najprepoznatljivijih simptoma.

Najčešći simptomi psorijaze: Od blagih do teških oblika

Simptomi mogu varirati od osobe do osobe. Neki ljudi imaju samo male pečate koji svrbe, dok drugi razvijaju ozbiljne promene po celom telu. Najčešći simptomi uključuju:

Crvene, zadebljane mrlje prekrivene srebrnkastim ljuskama
Suva, ispucala koža koja može krvariti
Svrab, peckanje ili bol u zahvaćenim regijama
Zadebljani i izmenjeni nokti
Bolovi u zglobovima kod psorijatičnog artritisa

Uzroci i faktori rizika – od čega nastaje psorijaza?

Iako se tačan uzrok psorijaze ne zna, poznato je da je u pitanju autoimuna bolest. Imuni sistem greškom napada sopstvene ćelije kože, uzrokujući ubrzano stvaranje novih ćelija i pojavu promena na koži.

Od čega nastaje psorijaza? Postoji više faktora koji mogu doprineti nastanku i pogoršanju psorijaze:

Genetska predispozicija (naslednost)
Stres i emocionalna napetost
Infekcije (streptokokne upale grla)
Povrede kože (ogrebotine, opekotine)
Hormonalne promene
Upotreba određenih lekova (npr. beta-blokatori)
Pušenje i alkohol

Lekar pregleda psorijazu na ruci pacijenta

Kako se postavlja dijagnoza psorijaze?

Dijagnoza psorijaze obično se postavlja na osnovu kliničkog pregleda kože, noktiju i vlasišta. Dermatolog može uzeti biopsiju kože kako bi isključio druge slične bolesti. Važno je razlikovati psorijazu od ekcema, gljivičnih infekcija i seboroičnog dermatitisa.

Vrste psorijaze i kako ih prepoznati?

Postoji više tipova psorijaze, a svaki se manifestuje na drugačiji način:

Plak psorijaza (najčešći oblik): karakterišu je crveni pečati prekriveni ljuskama.
Gutanata psorijaza: javlja se naglo, često posle infekcija.
Inverse psorijaza: pojavljuje se u pregibima tela.
Pustulozna psorijaza: sadrži gnojne mehuriće.
Eritrodermična psorijaza: zahvata celo telo i može biti opasna po život.
Psorijatični artritis: zahvata zglobove i izaziva bol i otok.

Psorijaza na različitim delovima tela – simptomi i lečenje

Psorijaza na glavi i kosi – kako se leči?

Psorijaza na glavi ili psorijaza na kosi manifestuje se kao ljuspanje koje liči na perut, praćeno crvenilom i svrabom. Lečenje obuhvata medicinske šampone, kortikosteroidne losione i preparate sa katranom.

Psorijaza na koži – kako ublažiti crvenilo i perutanje?

Kod psorijaze na koži, terapija se bazira na mastima za psorijazu koje sadrže salicilnu kiselinu, kortikosteroide ili vitamin D. Mast za psorijazu pomaže u uklanjanju ljuspi i smanjenju upale.

Psorijaza na laktovima i kolenima – zašto se često javlja tu?

Ove regije su najizloženije trenju, zbog čega se psorijaza na laktovima i kolenima često javlja. Lokalna terapija i izbegavanje iritacije ključni su u kontroli simptoma.

Psorijaza na leđima i stomaku – simptomi i tretmani

Kod psorijaze na leđima i stomaku, promene mogu biti proširene i zahvatiti veće površine. Pored lokalne terapije, koriste se i fototerapija i sistemski lekovi.

Psorijaza na rukama i prstima – kako sprečiti pucanje kože?

Psorijaza na prstima ruku i dlanovima izaziva suvoću i pucanje kože. Hidratacija i nošenje rukavica pri kontaktu s deterdžentima su preporučeni. Koriste se kreme sa urea i kortikosteroidi.

Psorijaza na nogama i stopalima – šta pomaže kod hodanja?

Kod psorijaze na nogama, hodanje može biti bolno zbog pucanja kože. Važno je nositi udobnu obuću i redovno koristiti hidratantne masti za psorijazu.

Psorijaza kod dece – da li se lečenje razlikuje od odraslih?

Kod dece je psorijaza ređa, ali se može javiti u blagim ili teškim oblicima. Terapija je nežnija, najčešće na bazi emolijenata i blagih kortikosteroida. Važno je praćenje od strane dermatologa i psihološka podrška.

čovek maže kremu na psorijazu na ruci

Kako se leči psorijaza? Efikasne terapije i tretmani

Psorijaza lečenje zavisi od težine bolesti i lokalizacije. Terapija može biti:

Lokalna terapija: kreme, masti, losioni (najčešće kortikosteroidi, derivati vitamina D, salicilna kiselina).
Fototerapija: izlaganje kože UVB svetlu.
Sistemska terapija: lekovi koji utiču na ceo organizam – metotreksat, ciklosporin, biološki lekovi.
Prirodni lek za psorijaza: aloja vera, kokosovo ulje, zobene kupke, riblje ulje (omega-3).

Kombinacija terapija često daje najbolje rezultate. Uvek se savetuje konsultacija s dermatologom.

Da li je psorijaza autoimuna bolest i kako nastaje?

Da, psorijaza je autoimuna bolest. Nastaje kada imuni sistem napadne sopstvene ćelije kože, što uzrokuje ubrzano stvaranje novih ćelija i upalu.

Može li se psorijaza preneti sa osobe na osobu?

Psorijaza nije prenosiva bolest. Niti se prenosi kontaktom, niti postoji način da je dobijete od druge osobe.

Da li je psorijaza zarazna i da li se može dobiti kontaktom?

Ne, psorijaza nije zarazna. Kontakt s osobom koja ima psorijazu ne predstavlja nikakvu opasnost.

Šta treba da sadrži najbolja krema za psorijazu?

Ne postoji univerzalna "najbolja" krema, jer ono što odgovara jednoj osobi ne mora odgovarati drugoj. Međutim, efikasne kreme obično sadrže sledeće komponente:

Hidratantni i emolijentni sastojci - kao što su urea, glicerin, ceramid, prirodna ulja i puteri (npr. kokosovo ulje, ši puter, ulje jojobe). Hijaluronska kiselina je, takođe, korisna, jer Intenzivno hidrira kožu.
Aktivni sastojci za smanjenje upale i ljuspanja - u koje spadaju kortikosteroidi, analogi vitamina D, kalcineurinski inhibitori, salicilna kiselina, katran. Bitno je naglasiti da su to kreme za koje mora da postoji recept od lekara.
Prirodni sastojci sa umirujućim i antiinflamatornim svojstvima - aloe vera, ekstrakti biljaka (npr. kamilica, neven, kantarion), ulje konoplje, ovsena (koloidna) kaša. Konsultacija sa dermatologom je ključna za određivanje najboljeg tretmana za vaš specifični tip i težinu psorijaze.

U zavisnosti od vaših simptoma i preporuke lekara, krema za psorijazu može sadržati jednu ili kombinaciju navedenih sastojaka.

Da li je psorijaza nasledna ili stečena bolest?

Psorijaza može biti nasledna, jer postoji genetska predispozicija. Ako jedan roditelj ima psorijazu, postoji oko 10–20% šanse da dete razvije bolest. Međutim, i spoljni faktori poput stresa i infekcija mogu izazvati psorijazu kod osoba bez porodične istorije bolesti.

Psorijaza može biti izazovna, ali uz pravilno razumevanje bolesti i odgovarajuću terapiju, moguće je držati simptome pod kontrolom. Ako imate sumnju na psorijazu, konsultujte dermatologa na vreme – rano otkrivanje znači i efikasnije lečenje.

Psorijaza: Uzroci, simptomi i najefikasniji saveti